DIN 705 stelringen met gat voor pen
Een DIN 705 stelring met gat voor pen is een ringvormig mechanisch component dat op een as wordt bevestigd zodat andere onderdelen op hun plaats blijven. In plaats van een stelschroef heeft deze stelring een radiaal doorlopend gat, waar een borgpen doorheen gaat voor een solide vergrendeling op de as. Deze genormaliseerde stelringen volgens DIN 705 (vorm B) komen veel voor in machines en apparaten waar nauwkeurige axiale positionering en betrouwbare fixatie van onderdelen zijn vereist. Dankzij de penverbinding zit de ring stevig vast en wordt ongewenste verschuiving van bijvoorbeeld tandwielen of lagers voorkomen.
Belangrijkste kenmerken
- Standaard: Voldoet aan DIN 705, vorm B (lichte uitvoering met borgpen-gat).
- Functie: Fixeert onderdelen axiaal op een as en voorkomt beweging of verschuiving.
- Bevestiging: Vastgezet met een borgpen door het radiale gat (pen niet inbegrepen bij levering).
- Materiaal: Gemaakt van automatenstaal (vrijdraaiend staal) voor hoge precisie in fabricage.
- Afwerking: Blank (onbehandeld staal) zonder coating. Dit laat nauwkeurige passing toe en biedt flexibiliteit voor eventuele nabewerkingen.
- Afmetingen: Verkrijgbaar voor diverse asdiameters, van circa 4 mm tot 90 mm, met ringbreedtes van ongeveer 5 mm tot 22 mm (volledig assortiment volgens DIN-norm).
Toepassingen
DIN 705 stelringen met gat voor pen zijn ontworpen voor toepassingen waar precieze positionering en stabiliteit essentieel zijn. U gebruikt deze ringen bijvoorbeeld om lagers of andere op een as gemonteerde componenten stevig vast te zetten. Ze worden veel toegepast in de machinebouw en apparatenbouw zodat om onderdelen zoals tandwielen, katrollen of afstandsbussen op hun plek blijven op een roterende as. Doordat de borgpen de ring fysiek vergrendelt aan de as, blijven alle componenten ook onder trillingen en zware belasting op hun positie zonder te verschuiven. Dit maakt stelringen met penverbinding zeer geschikt voor veeleisende omgevingen waar een stelschroef mogelijk zou kunnen losraken.
Materiaal en afwerking
Fabory levert deze stelringen in automatenstaal, blank afgewerkt. Automatenstaal is een ongelegeerde staalsoort met extra goede verspaanbaarheid, wat betekent dat draadgaten en boringen zeer nauwkeurig en scherp gemaakt kunnen worden, ideaal voor dit type precisiecomponent. De blanke (onbehandelde) uitvoering houdt in dat het staal geen zinklaag of andere coating heeft. Hierdoor blijven de krappe toleranties volgens de DIN-norm gewaarborgd (coatings kunnen de pasvorm minimaal beïnvloeden), al heeft een eventuele oppervlaktebehandeling doorgaans geen merkbare invloed op de functie. Wel is het goed te realiseren dat blank automatenstaal minder corrosiebestendig is. Daarom kunt u voor toepassingen in corrosieve omgevingen een roestvast stalen variant of een verzinkte ring overwegen. In de praktijk worden DIN 705 stelringen vorm B echter vrijwel altijd in blank staal uitgevoerd. Dit biedt een schone pasvlak en stelt u in staat een nabewerkte behandeling toe te passen (bijvoorbeeld zwartoxideren of galvaniseren indien nodig).
Montage van een stelring met borgpen
Het monteren van een stelring met gat voor pen vereist enige precisie. Schuif de stelring eerst naar de gewenste positie op de as en markeer het punt waar de pen door de ring de as in moet. Boor vervolgens een corresponderend gat in de as, exact op de gemarkeerde plek en met de juiste diameter voor de gekozen borgpen. Wanneer u daarna de pen door het radiale ringgat en in het geboorde asgat slaat, zet u de ring muurvast op de as. Deze penverbinding (vaak een conische spiepen of een rollagerpen) zorgt voor een blijvende borging: de ring kan niet meer verschuiven of verdraaien totdat de pen wordt verwijderd. Let op dat de pen doorgaans licht uitsteekt of verzinkt moet worden . Kies dus een penlengte die past bij de ringbreedte en asdiameter. Correct gemonteerd levert deze constructie een zeer sterke en trillingsbestendige verbinding op.
DIN 705 norm en varianten
DIN 705 beschrijft stelringen (ook wel shaft collars genoemd) in verschillende uitvoeringen. De vorm A stelring heeft een getapt schroefgat met stelschroef (bijvoorbeeld een inbusstelschroef) om de ring op de as te klemmen. Daarentegen is de vorm B stelring de uitvoering met een doorgaand gat voor een borgpen (zoals in deze tekst beschreven). Beide typen hebben hetzelfde doel (het axiaal fixeren van onderdelen op een as) maar de bevestigingsmethode verschilt. Een stelring met stelschroef (vorm A) is gemakkelijk te verstellen en herbruikbaar, terwijl een stelring met pen (vorm B) een meer permanente, robuuste vergrendeling geeft. In situaties met hevige trillingen of hoge eisen aan duurzaamheid heeft de penverbinding vaak de voorkeur, omdat een pen niet los kan trillen zoals een schroef mogelijk zou kunnen.
Veelgestelde vragen over DIN 705 stelringen met pen
Wat is het verschil tussen DIN 705 vorm A en vorm B stelringen?
Vorm A stelringen hebben een schroefvoorziening (meestal een ingeschroefde stelschroef) om de ring op de as te klemmen, terwijl vorm B stelringen een glad gat hebben voor een borgpen. Met andere woorden: vorm A klemt via wrijving (schroefpunt drukt op de as) en vorm B borgt via een pen die door zowel ring als as gaat. Vorm A is verstelbaar en eenvoudig te (de)monteren, vorm B geeft een sterkere, permanente fixatie die beter bestand is tegen vibraties. Beide typen vallen onder dezelfde DIN 705 normafmetingen, maar de keuze hangt af van de toepassing en de gewenste zekerheid van borging.
Is de borgpen inbegrepen bij levering van een DIN 705 B stelring?
Nee, een stelring DIN 705 vorm B wordt doorgaans geleverd zonder pen. De borgpen (bijvoorbeeld een tapse pen of spie) dient apart te worden voorzien. Fabory vermeldt expliciet dat deze stelringen zonder pen worden geleverd. Dit geeft u de vrijheid een passende pen te kiezen op basis van uw toepassing. Let daarbij op de juiste diameter en lengte van de pen voor het gat in de ring en de dikte van de as.
Hoe monteer ik een stelring met borgpen op een as?
Voor de montage van een stelring DIN 705 B boort u eerst een gat in de as dat overeenkomt met het pen-gat van de ring. Plaats de ring op de gewenste positie en zorg dat het gat in de ring uitlijnt met de markering waar het asgat moet komen. Boor vervolgens het asgat (vaak iets kleiner voor een konische pen, of gelijk voor een cilindrische pen). Daarna slaat u de gekozen borgpen door het gat van de ring, de as in, totdat deze goed vast zit. De pen zet de ring klemvast er treedt een borgende werking op die voorkomt dat de ring of het bevestigd onderdeel nog kan bewegen. Houd er rekening mee dat het verwijderen van de pen (en daarmee de ring) lastiger is dan bij een stelschroef, deze constructie is namelijk bedoeld als permanente fixatie.
Welke afmetingen zijn verkrijgbaar van DIN 705 stelringen?
Stelringen volgens DIN 705 zijn beschikbaar in een brede range aan diameters en breedtes. De inwendige diameter (asmaat) varieert van zeer klein (ongeveer 3–4 mm) tot behoorlijk groot (70+ mm, met uitstapjes tot rond de 200 mm voor speciale toepassingen). De ringbreedte neemt toe met de diameter en ligt grofweg tussen 5 mm (bij de kleinste maten) en 20+ mm bij de grotere maten. Voor veel standaard toepassingen vindt u stelringen voor asdiameters van ca. 4 mm tot 50 mm als reguliere voorraad. Het is belangrijk de stelring te kiezen op basis van de asdiameter: neem de nominale maat die overeenkomt met de as (de pasmaat is al volgens H8-tolerantie voorzien, zodat de ring op de as schuift). Kortom, er is voor vrijwel iedere asdiameter een passende DIN 705 stelring verkrijgbaar.
Zijn DIN 705 stelringen beschikbaar in roestvast staal of andere uitvoeringen?
Standaard worden DIN 705 stelringen vervaardigd van staal (blank of eventueel verzinkt). Fabory levert deze ringen in automatenstaal blank, zonder coating. Er bestaan echter ook RVS-uitvoeringen van stelringen volgens DIN 705. Met name vorm A (met schroef) is in roestvast staal A2 of A4 te verkrijgen bij sommige leveranciers. Dit type wordt bijvoorbeeld toegepast in voedselindustrie of buitentoepassingen waar corrosie een rol speelt. Vorm B (met pen) in roestvast staal is minder gangbaar, maar technisch zeker mogelijk. Wel kiest men in corrosieve omstandigheden eerder voor een RVS vorm A ring vanwege de eenvoud. Samengevat: ja, roestvast stalen DIN 705 stelringen bestaan, al heeft het merendeel van de toepassingsgebieden voldoende aan de sterke stalen (eventueel verzinkt) variant. Let bij alternatieve materialen wel op dat de mechanische eigenschappen (zoals hardheid van de pen en ring) passend moeten zijn voor een betrouwbare borging.